Ritme. Of wil je echt dat iedereen verveeld raakt? Hoe breng je ritme in een tekst? Je kunt er volgens mij een heel boek over schrijven.
Je bepaalt als schrijver zelf welk ritme je wil hebben in een tekst. Traag, slepend, landerig, of snel, up tempo, jachtig, om er maar een paar te noemen.
Als het gaat over zakelijk schrijven is het belangrijk dat je mensen 'bij de les houdt'. Traag is meestal uit den boze. Actief schrijven is een eerste manier om het boeiend te houden. Leuke samenvatting vind je hier.
Ritme en snelheid krijg je ook door woordkeuze en zinsconstructie. Enkelvoudige, korte zinnen roepen een idee van snelheid op. Periodes of ingekapselde bijzinnen maken een tekst moeilijker om te volgen. Alliteraties kunnen ook voor een illusie van snelheid zorgen. Teveel opsommingen vertragen dan weer.
Ritme is ook niet hetzelfde als cadans. Poëzie gebruikt rijm en ritme. Zakelijke teksten doen dat niet helemaal op dezelfde manier. Daar draait het meer om variatie.
Een goede test om na te gaan of je die variatie hebt, is de lengte van je zinnen na te gaan. De meeste zinnen kunnen uitdrukken waar het over gaat in tien, vijftien woorden. Neem er eens een tekst bij, en tel het aantal woorden per zin. Als die allemaal min of meer hetzelfde zijn, dan heb je onvoldoende vaart. Experimenteer eens wat meer met korte zinnen.
Als je de neiging hebt om teveel 'lange zinnen' te bouwen, waarbij je je gedachten de vrije loop laat, en alles tracht te vatten in bijzin op bijzin, hopend dat de komma's - of desgewenst gedachtenstreepjes - het werk wel zullen opknappen, en je die arme lezer alleen maar kunt overtuigen door de logische opbouw van je werk, dan moet je deze laatste zin misschien nog eens opnieuw lezen, want echt leuk om te lezen was die niet meteen. Toch?